Dijital Hukuk/Kanun (Dıgıtal Law)

Dijital kanun bireylerin dijital ortamdaki iş ve eylemleri için sorumluluk almalarını ifade etmektedir ve bu kategorinin temel odak noktası kullanıcılar dijital teknolojilerin kullanımını düzenleyen hukuk kurallarının farkında mıdırlar? sorusudur (Ribble, 2011, 2015, 2017). Kale (2014, s. 51-52) ülkemizdeki yasalar temelinde bilişim suçlarını; bilgisayar sistemlerine ve servislerine yetkisiz erişim, bilişim sistemlerini engelleme, bozma, verileri yok etme ve değiştirme, kanunla korunmuş bir yazılımın izinsiz kullanılması, yasadışı yayınlar, müstehcenlik – internette çocuk pornografisi, bilişim yolu ile nitelikli dolandırıcılık, bilişim yoluyla hakaret, sövme ve şantaj ve elektronik imza kanununa karşı çıkma olmak üzere sekiz başlıkta ele almaktadır. Ribble (2011, 2015) ise dijital kanunlarla ilgili sorun oluşturan konuları; dosya paylaşım sitelerinin kullanılması, korsan yazılım, dijital hakların yönetimine ilişkin teknolojilerin ihlal edilmesi, sistemlere ya da ağlara sızılması, bir başkasının kimliğinin çalınması, cinsel içerikli mesajlaşma ve kanun dışı fotoğrafların paylaşılması olmak üzere altı başlıkta toplamaktadır. Bu gruplandırmalardan da anlaşıldığı gibi dijital teknolojilerdeki gelişmeler arttıkça, farklı suç alanları ortaya çıkmakta aynı zamanda toplumlarda suç kabul edilen yeni davranış örüntüleri de oluşmaya başlamaktadır (Ehliz, 2019; Şamlı, 2010). Bununla birlikte, bireyler gerçek yaşamda suç teşkil eden farklı davranışları için nasıl bazı ceza yaptırımları görüyorsa, yasal düzenlemeler neticesinde dijital teknolojiyi kullanarak işledikleri suçlar için de bir takım cezai yaptırımlar görmektedirler (Çubukçu ve Bayzan, 2013; Som Vural, 2016).

Bilinçli ve etkili dijital vatandaşlar, dijital araçların kullanımını böylelikle sanal dünyayı ve dolayısıyla toplumsal yaşamı düzenleyen hukuk kurallarının farkında olmalı; bu hukuk kurallarının oluşturulmasına ve geliştirilmesine de katkıda bulunmalıdır (Ribble, 2011, 2015). Bu noktada Çubukçu ve Bayzan (2013, s. 169-170) Türk Ceza Kanununda bilişim suçlarının tanımlanmış olmasını ve 5651 sayılı İnternet Kanunu’nun yürürlükte olmasını dijital vatandaşlık bağlamında bir fırsat olarak görürken; vatandaşların dijital suçlar konusunda yeterince bilgi sahibi olmamalarını bir eksiklik olarak ifade etmektedir. Gelecek kuşakların yetiştirilmesinde önemli görevler üstlenecek olan öğretmen adayları ile ülkemizde yapılan araştırmalar bu görüşü doğrular niteliktedir.